Ara Karar ve Nihai Karar Nedir?
Yargılamanın önemli aşamalarını ifade eden “ara karar” ve “nihai karar,” hukuk alanında temel kavramlardır.
Ara Karar: Bir davada mahkemenin verdiği geçici ve sınırlı bir karar olan ara karar, genellikle davanın ilerlemesini sağlamak, taraflar arasındaki dengeyi korumak veya delillerin toplanması gibi amaçlara hizmet eder. Bu kararlar, dava sürecinin devamını sağlamak için alınır ve genellikle nihai karardan önce verilir.
Ara kararlar; davaya son vermeyen, aksine davayı yürütmeye ve ilerletmeye yarayan kararlar olarak tanımlanır. Hakim, bu kararlarla davadan el çekmez, aksine yargılama sürecini devam ettirir.
Nihai Karar: Nihai karar, bir davada mahkemenin kesin ve son hükmünü ifade eder. Bu karar, dava konusunun tamamen incelenmesi, delillerin değerlendirilmesi ve taraflar arasındaki çekişmeli konuların çözülmesi sonrasında verilir. Nihai karar, davanın sona erdiğini ve hakimin davadan el çektiğini gösterir.
Mahkemelerin verdiği kararlar, iki ana kategoride incelenir:
- Ara Kararlar: Davayı ilerleten kararlar.
- Nihai Kararlar: Davayı sona erdiren kararlar.
Ara Kararın Özellikleri
- Davanın Devamını Sağlar: Mahkeme, ara kararlarla uyuşmazlığı sonlandırmadan yargılamaya devam eder.
- Usule İlişkin veya Esasa İlişkin Olabilir: Ara kararlar, usulü ön sorunları çözmeye veya geçici hukuki koruma kararlarına yönelik olabilir.
- Kanun Yoluna Doğrudan Gidilemez: Ara kararlara doğrudan itiraz edilemez; sadece nihai kararla birlikte kanun yoluna taşınabilir.
- Geri Dönülebilir: Mahkeme, kural olarak belirli koşullarda ara kararlarından dönebilir.
Usule İlişkin Ara Karar: Mahkemenin yargılamanın devamını sağlamak için verdiği kararlardır. Örneğin, duruşma gününün belirlenmesi veya ilk itirazın reddi.
Esasa İlişkin Ara Karar: Mahkeme uyuşmazlığı nihai olarak çözmeden verdiği kararlardır. Örneğin, zamanaşımı iddiasının incelenmesi.
Nihai Kararın Özellikleri
- Davayı Sona Erdirmesi: Nihai karar, uyuşmazlığın maddi veya usule ilişkin sonlandırılmasıyla verilir.
- Geri Dönülemez: Hakim, nihai kararla davadan el çeker ve kararından dönemez. Ancak temyiz yoluyla karar düzeltilebilir.
- Temyiz Edilebilir Olması: Nihai kararlara karşı temyiz yoluna başvurulabilir. Ancak, kanun belirli kararları temyiz kapsamı dışında tutar (örneğin, belirli miktarın altındaki davalar).
Esasa İlişkin Nihai Karar: Mahkemenin, uyuşmazlığı maddi hukuk kurallarına dayanarak çözüp dosyadan elini çektiği kararlardır. Örneğin, beraat veya mahkûmiyet kararı.
Usule İlişkin Nihai Karar: Mahkemenin, davanın esasına girmeden usul kuralları çerçevesinde davayı sona erdirdiği kararlardır. Örneğin, yetkisizlik kararlı.
Hukuki Açıdan Karar Kavramı
Türk Dil Kurumu, kararı “Bir iş veya sorun hakkında düşünülerek verilen kesin yargı, hüküm” olarak tanımlar. Hukuki anlamda karar ise, birden fazla kişinin oy hakkı kullanarak belirli bir konuda ulaştığı mutabakatı ifade eder.
Hukuk sistemimizde, kararlar şu şekilde sınıflandırılır:
- Ara Kararlar
- Nihai Kararlar
- Geçici Hukuki Koruma Kararları
Her bir karar türü, yargılama sürecinde önemli bir rol oynar ve mahkemelerin hukuki sorumluluklarını yerine getirmesine yardımcı olur.
Leave a Reply